Cinayət mühakimə icraatının iştirakçılarının öz funksiyalarını realizə edə bilmələri üçün qanunvericiliklə onlara bir sıra
prosessual hüquqlar verilir. Dövlət orqanlarının
vəzifəli şəxsləri olan proses iştirakçıları (təhqiqatçı, müstəntiq, prokuror) və hakimlər onlara qanunla verilmiş bəzi hüquqlardan öz mülahizələrinə görə, bəzi hüquqlardan isə öz vəzifə
səlahiyyətlərindən irəli gələn öhdəliklərin yerinə
yetirilə bilməsi üçün istifadə edirlər. Cinayət
prosesinin dövlət orqanı (vəzifəli şəxs) olmayan subyektlərinin isə öz prosessual hüquqlarından istifadə imkanları, bir qayda olaraq,
onların iradə muxtariyyəti ilə bağlıdır